ربض رشیدی
محل احداث خانه های مخصوص خانواده " متولی" و خانواده "مشرف" و " ناظر" با غلامان خاص و مسوولان و برخی مهندسان و معماران اختصاص داشته است.
آموزش در ربع رشیدی
آموزش در ربع رشیدی را می توان به مقاطع مختلف زیر تقسیم کرد:
1- بیت العلم (مدارس ابتدایی)
2- آموزش حرفه ای (جهت یادگیری مشاغل و حرف مختلف)
3- مدارس عالی (شامل الف: رشته علم و تفسیر و حدیث، ب: رشته عل.م عقلی و حسابی و غیره، ج: تدریس تالیفات خود رشید)
4- دارالشفا (دانشکده های علوم پزشکی و بیمارستان) که به توضیح مختصر آن میپردازیم:
با توجه به پزشک بودن خواجه رشیدالدین فضل ا... و علاقه وافر غازان خان و سایر ایلخانیان به طبابت دارالشفا از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. رئیس آن محمد بن النیلی (ملقب به جالینوس زمان) بود. دانشجویان ایرانی و سایر ممالک اسلامی به مدت پنج سال زیر نظر پزشکان ایرانی و خارجی (از هند، چین، مصر، شام و دیگر ولایات) با تخصص های مختلف کحال (چشم پزشک)، جراح، مجبر (شکسته بند) و ... و دستیاران آنان (معین) به صورت تئوری (صبح ها) و عملی ( بعد از ظهرها) اعلیم می دیدند. پزشکان به دوسته نیمه وقت و تمام وقت تقسیم می شدند. پزشکان نیمه وقت در "کوچه معالجان" و پزشکان تمام وقت در "محله صالحیه" سکونت داشتند. در دارالشفا ربع رشیدی هیچگونه وجهی از بیماران دریافت نمی شد و معالجه کاملا مجانی بود، حال آنکه داروها با مخارج سنگینی از اقصی نقاط جهان تهیه و در داروخانه و انبار بزرگ و مخصوص نگهداری می شد.
5- "بیت الکتب" یا کتابخانه ربع رشیدی با بیش از شصت هزار جلد کتاب در زمینه های مختلف علوم، از بزرگترین کتابخانه های آن عصر به شمار می رفت. کتابخانه در دو طرف گنبدی بود که خواجه رشیدالدین برای آرامگاه خویش ینا کرده بود. برای هر قسمت کتابخانه یک نفر "خازن" (کتابدار) و یک نفر "مناول" ( متخصص علم کتابداری) تعیین شده بود.
در سال 718 ه.ق. خواجه علیشاه جیلانی بر اثر حسادتی که نسبت به خواجه رشیدالدین برای پست وزارت داشت عاقبت با دسیسه و نیرنگ ذهن سلطان ابو سعید را نسبت به رشید برگداند و سلطان حکم کرد تا خواجه رشید و پسرش تبراهیم را به قتل رسانند. ابتاع و اشیای او غارت و ربع تاراج شد...
خرابه ها و آثار باقی مانده از ربع رشیدی اکنون در آخر محله ششگلان تبریز که به محله باغمیشه و بیلان کوه منتهی میشود، در دامنه کوه سرخاب (عینالی) قرار دارد.
در ضلع شمالی خرابه های باقی مانده از ربع رشیدی مدرسه ای بنام "خواجه رشیدالدین فضل ا... همدانی" و در کنار ضلع شرقی آن "ساختمان مرکز ملی مدیریت بهداشتی" دانشگاه علوم پزشکی تبریز و در قسمتی دیگر پژوهشکده ربع رشیدی، به یاد و خاطره اولین دانشگاه ( با قدمت بیش از 7 قرن) این شهر، بنا شده است.
فاز مطالعاتی مرکز NPMC در سال 1374 شروع شد. جهت ارج نهادن به خدمات خواجه رشیدالدین و به یاد مرکز علمی ربع رشیدی مقرر شد این مرکز در محل ربع رشیدی بنا شود. این مرکز در مساحتی حدود 45000 متر مربع و در فضای حدود 10000 متر مربع در سال 1378 احداث شد. در این مرکز مدیران بهداشتی کشور و منطقه آموزش خواهند دید. جهت این مرکز دوره های آموزشی کوتاه مدت و بلند مدت طراحی شده است.